Polecamy

Finansowanie działalności bieżącej

Finansowanie działalności bieżącej

Finansowanie działalności bieżącej związane jest z uzyskaniem kredytu krótkoterminowego na wydatki ponoszone z prowadzoną działalnością. Jest to finansowanie krótkoterminowe bowiem okres finansowania wynosi zazwyczaj 1-2 lat. Nie jest on kredytem celowym co oznacza iż przyznane finansowanie wykorzystane może w dowolny sposób (w przeciwieństwie do kredytów inwestycyjnych których celem jest sfinansowanie środków trwałych). Środki przy tym rodzaju finansowania najczęściej przeznaczone są na zatowarowanie (zakup towarów, usług) co przekłada się na pozyskanie nowego portfela odbiorców lub zwiększenia sprzedaży.
Zbiór kredytów mających tą cechę (finansowanie bieżącej działalności) nazywa się powszechnie finansowaniem obrotowym, służy bowiem utrzymaniu płynności finansowej firmy w dobrej kondycji (uniknięcie zatorów płatniczych).
Wykorzystywane są w tym celu różnego rodzaju kredyty: kredyt w rachunku bieżącym, kredyt obrotowy, limit debetowy i inne.

Kredyt w rachunku bieżącym

Kredyt w rachunku bieżącym (po angielsku overdraft) jest rodzajem kredytu odnawialnego. Kredyt zostaje postawiony do dyspozycji klienta (udostępniony) w rachunku bieżącym (nie tworzony zostaje zazwyczaj wydzielony rachunek kredytowy). Nazwa odnawialny wynika z faktu, iż kredyt może być wielokrotnie wykorzystywany w czasie trwania umowy. Każda wpłata na rachunek bieżący (na przykład zapłata za towar/usługę od kontrahenta) powoduje spłatę zadłużenia. W efekcie saldo zadłużenia zostaje umniejszone, a odsetki pobierane zostają od faktycznego stanu zadłużenia. Spłata zadłużenia obejmuje wyłącznie odsetki (inaczej niż w przypadku kredytu obrotowego nieodnawialnego) a kapitał wymagalny staje się na koniec okresu kredytowania (choć zazwyczaj przy dobrej ocenie zdolności kredyt ten jest aneksowany na lata kolejne).
Schemat wykorzystania kredytu w rachunku bieżącym zobrazowano na poniższym przykładzie:

Kredyt w rachunku bieżącym schemat

Funkcjonowanie kredytu w rachunku bieżącym na powyższym przykładzie wygląda następująco:

  • A - udostępnienie klientowi kredytu w rachunku bieżącym w kwocie 1 MLN PLN (czerwona linia to udostępniony kredyt),
  • B - ciągnienie kredytu w kwocie 500 TYS PLN, do dyspozycji pozostaje 500 TPLN, odsetki naliczane są od kwoty 500 TPLN,
  • C - wpływ od kontrahenta w kwocie 250 TPLN, do dyspozycji pozostaje 750 TPLN, odsetki naliczane są od kwoty 250 TPLN,
  • D - wpływ od kontrahenta w kwocie 550 TPLN, do dyspozycji pozostaje 1,3 MLN PLN (0,3 MLN - środki własne, 1 MLN PLN - kredyt w rachunku bieżącym), odsetki nie są naliczane

Kwota kredytu dostępnego dla klienta uzależniona jest od indywidualnej oceny zdolności kredytowej a także osiąganych przychodów i poziomu wpływów na dotychczas posiadane rachunki firmowe. W przypadku osiągania przychodów w walucie innej niż PLN klient ma możliwość zaciągnięcia kredytu w walucie w której osiąga wpływy. Oprocentowanie kredytu w tym przypadku oparte jest o właściwą stawkę referencyjną zależną od waluty kredytu (na przykład EURIBOR dla waluty Euro).

Przyznanie kredytu w rachunku bieżącym wiąże się z otwarciem rachunku bieżącego a także koniecznością przeniesienia części obrotów na rachunki banku udzielającego kredyt. Udostępnienie kredytu następuje po założeniu rachunku firmowego, podpisaniu umowy kredytowej, ustanowieniu zabezpieczeń i zapłacie (pobraniu) należnych prowizji. W wielu przypadkach należne prowizje zostają skredytowane umniejszając saldo kredytu postawionego do dyspozycji. Jest to o tyle wygodne, iż klient w celu uruchomienia kredytu nie musi podstawiać własnych środków na należne prowizje. O kredyt w rachunku bieżącym ubiegać się mogą przedsiębiorstwa prowadzące działalność od około 6-12 miesięcy. W wielu przypadkach wymagane jest przedstawienie historii rachunku potwierdzającej wpływy na dotychczasowe rachunki bankowe przedsiębiorstwa.
W wielu przypadkach przy zaciągnięciu kredytu w rachunku bieżącym nie wymagane są materialne zabezpieczenia ekspozycji. Banki stosują zazwyczaj zabezpieczenia takie jak pełnomocnictwo do rachunku, weksel in blanco, poręczenia państwowych instytucji wsparcia. Konieczne jest także, jak napisano wcześniej, przeniesienia wpływów na rachunki banku udzielającego kredyt. W przypadku nieco trudniejszej oceny wiarygodności klienta banki mogą zastosować materialne zabezpieczenia (zastaw rejestrowy na środkach trwałych, hipotekę na nieruchomości) a także poręczenia osobowe / innych podmiotów powiązanych z kredytobiorcą.

Finansowanie może również zostać przeznaczone na refinansowanie (spłatę) innych kredytów o tym samie typie (obrotowe).
Po upływie okresu finansowania (1-2 lat) ponownie następuje ocena zdolności kredytowej. W przypadku pozytywnej oceny kredytobiorcy kredyt przedłużany jest na kolejny okres bez konieczności spłaty. Mamy wtedy najczęściej do czynienia z aneksem do umowy wydłużającym okres finansowania na kolejne lata.

Zaciągając kredyt w rachunku bieżącym musimy liczyć się z następującymi kosztami:

- prowizją przygotowawczą (prowizją za uruchomienie kredytu), która określona jest zazwyczaj procentowo od salda wypłacanego kredytu,
- kosztem odsetek będącym sumą marży banku a także stawki referencyjnej (WIBOR1M, WIBOR3M i inne) która naliczana jest w skali roku,
- prowizją za gotowość (prowizją za niewykorzystanie), która pobieran jest od niewykorzystanego salda kredytu (stosowana opcjonalnie),
- ewentualnymi prowizjami na rzecz instytucji poręczających kredyt,
- ewentualnymi kosztami ustanowienia zabezpieczeń (opłaty sądowe, opłaty notarialne etc.),
- opcjonalnie - kosztem dodatkowych ubezpieczeń (obecnie rzadko stosowane),
- kosztem prowadzenia i obsługi rachunku
- prowizją za rozpatrzenie wniosku (rzadko stosowane)

Limit debetowy

Limit debetowy strukturalnie podobny jest do kredytu w rachunku bieżącym. Środki finansowe udostępnianie zostają w rachunku bieżącym, każda wpłata podobnie jak przy kredycie w rachunku powoduje umniejszenie salda zadłużenia.
Limit kredytowy dostępny w ramach limitu debetowego jest standardowo dużo niższy aniżeli w przypadku kredytu w rachunku. Zazwyczaj kwota limitu debetowy wynosi od kilkudziesięciu do kilkuset tysięcy. Limit debetowy jest zatem produktem dostępniejszym, mniejsze są obwarowania co do kwestii zabezpieczeń. Stąd też limit często dedykowany jest dla nowopowstałych firm, tych o mniejszych przychodach i mniejszych potrzebach finansowania.

Warto tutaj podkreślić iż limit debetowy nie oznacza tego samego co sam debet. Limit debetowy wiąże się z celowym przyznaniem limitu kredytowego. Debet natomiast powstaje w przypadku wypłacenia z rachunku środków które przekraczają dostępne saldo. Na rachunku powstaje wtedy saldo ujemne które nazywa jest właśnie debetem.
W przypadku powstania salda debetowego na rachunku, sposób i termin jego spłaty reguluje umowa o prowadzenie rachunku.
Saldo debetowe na rachunku może powstać w conajmniej kilku sytuacjach. Zazwyczaj ma to związek ze zbiorczym pobraniem opłat na koniec miesiąca. Opłaty związane z obsługą rachunku (koszty prowadzenia, przelewów etc.) pobierane są zazwyczaj zbiorczo w ostatnim dniu miesiąca. Podobnie ma się sytuacja z odsetkami które pobierane są zazwyczaj w cyklach miesięcznych. Jeżeli na dzień pobrania tychże opłat saldo rachunek nie jest wystarczające do obsługi kosztów powstaje na koncie debet.
Innym przypadkiem w którym może dojść do powstania debetu jest księgowanie transakcji bezgotówkowych. Nie każda transakcja bezgotókowa ma natychmiastowe odzwierciedlenie w postaci obciążenia naszego rachunku. Może więc dojść do sytuacji gdzie dokonujemy kliku transakcji kartą jedna po drugiej i mimowolnie nasze konto jest zdebetowane (schodzimy poniżej dostępnego salda gdyż wcześniejsze transakcje obciążają nasz rachunek z pewnym opóźnieniem).

Kredyt obrotowy nieodnawialny

Kredyt obrotowy nieodnawialny - ten rodzaj kredytu jest odpowiednikiem kredytu gotówkowego dla firm. Nie jest to więc kredyt odnawialny - spłata dotyczy zarówno kapitału jak i odsetek w określonych kwotach i terminach spłaty. Kredyt zazwyczaj udzielany jest na okres 2-3 lat a spłata rat kapitałowo-odsetkowych dokonywana jest w okresach zazwyczaj miesięcznych lub kwartalnych. W przypadku wykazywanej sezonowości działalności możliwe jest dobranie harmonogramu spłat dopasowanego do oczekiwanego spływu należności. W wyjątkowych sytuacjach (jak na przykład w przypadku finansowania projektów deweloperskich) możliwa jest spłata balonowa gdzie całość kapitału płatna jest na końcu okresu finansowania (podczas realizacji inwestycji klient płaci same odsetki).

Kredyt obrotowy nieodnawialny może zostać przeznaczony na spłatę innych zobowiązań o charakterze obrotowym (konsolidacja zobowiązań). Podobnie jak w przypadku kredytu w rachunku, przyznanie kredytu nieodnawialnego oparte jest o zbadanie zdolności kredytowej. Podobnie też, kredyt nieodnawialny może zostać zaciągnięty w walucie obcej w przypadku osiągania przychodów w tejże walucie. Różnicą w stosunku do kredytu w rachunku bieżącym jest wymagana kwota wpływów które należy przenieść na rachunki banku udzielającego kredyt. W przypadku kredytu nieodnawialnego kwota wymaganych wpływów (obrotu na rachunkach) jest dużo niższa w stosunku do kredytu w rachunku bieżącym w tej samej kwocie.

Koszty związane z przyznaniem kredytu nieodnawialnego podobne są do kosztów obsługi kredytu w rachunku bieżącym. Nie występuje tutaj prowizja za gotowość (od niewykorzystania) bowiem nie jest to kredyt odnawialny.

Przed podpisaniem umowy klient zazwyczaj ma opcję wyboru rodzaju spłaty kredytu: metodą annuitetową (raty równe, stałe) lub malejącą (metoda kapitałowa). Te dwie metody różnią się proporcją kapitału i odsetek w okresach spłaty (ratach). W metodzie annuitetowej przez cały okres spłaty płacimy stałą, niezmienną kwotę raty. Na podstawie dobranych parametrów kredytu (kwota, okres spłaty) tworzony jest harmonogram który dobiera odpowiednie proporcje kapitału i odsetek tak aby należny bankowi dług równomiernie rozciągnął się w czasie. W metodzie malejącej niezmienna jest sama część kapitałowa. W efekcie zmienna jest część odsetkowa która kalkulowana jest od kwoty kapitału przypadającej na okresy spłaty. Kapitał ulega zmniejszeniu o równe części w danych okresach i od tej kwoty kapitału naliczane są odsetki. Kalkulacja dla własnych parametrów w obu metodach spłaty możliwa jest w oparciu o kalkulator spłaty.
Obie metody zilustrowano na poniższej tabeli dla założenia kwoty kredytu 1 MLN PLN, terminu spłaty 12 miesięcy, oprocentowania 5% p.a. (w skali roku).

Metoda annuitetowa (raty równe, raty stałe)

Miesiąc spłaty Saldo kredytu  Rata kapitałowa  Rata odsetkowa  Rata całkowita
 1  1000000,00  83333,33  4166,67  87500,00
 2  916666,67  83333,33  3819,44  87152,78
 3  833333,33  83333,33  3472,22  86805,56
 4  750000,00  83333,33  3125,00  86458,33
 5  666666,67  83333,33  2777,78  86111,11
 6  583333,33  83333,33  2430,56  85763,89
 7  500000,00  83333,33  2083,33  85416,67
 8  416666,67  83333,33  1736,11  85069,44
 9  333333,33  83333,33  1388,89  84722,22
10  250000,00  83333,33  1041,67  84375,00
11  166666,67  83333,33  694,44  84027,78
12  83333,33  83333,33  347,22  83680,56

 

Metoda malejąca (metoda kapitałowa)

Miesiąc spłaty Saldo kredytu Rata kapitałowa Rata odsetkowa Rata całkowita
1 1000000,00 81440,82 4166,67 85607,48
2 918559,18 81780,15 3827,33 85607,48
3 836779,03 82120,90 3486,58 85607,48
4 754658,13 82463,07 3144,41 85607,48
5 672195,06 82806,67 2800,81 85607,48
6 589388,39 83151,70 2455,78 85607,48
7 506236,69 83498,16 2109,32 85607,48
8 422738,53 83846,07 1761,41 85607,48
9 338892,46 84195,43 1412,05 85607,48
10 254697,03 84546,24 1061,24 85607,48
11 170150,78 84898,52 708,96 85607,48
12 85252,26 85252,26 355,22 85607,48

 

Jak widać na powyższym przykładzie, każda z metod ma swoje plusy i minusy.
W metodzie annuitetowej początkowy poziom raty jest wyższy aniżeli w przypadku metody malejącej. Plusem natomiast jest fakt, iż łączna kwota odsetek do zapłaty w całym okresie jest niższa niż w przypadku metody malejącej.
W przypadku metody annuitetowej najważniejszym aspektem jest niezmienność poziomu raty - całkowite miesięczne obciążenie jest stałe w całym okresie spłaty.

Kredyt obrotowy nieodnawialny dopuszcza możliwość karencji (zawieszenia raty kapitałowej na pewien okres czasu). Jest to istotna kwestia w przypadku finansowania na przykład różnego rodzaju projektów (na przykład deweloperskich) gdzie konieczna jest spłata kapitału w terminie późniejszym.

Kredyt obrotowy nieodnawialny posiada również wyodrębniony rachunek kredytowy przeznaczony do jego spłaty. W przypadku kredytu w rachunku bieżącym spłata następowała z bieżących środków wpływających na rachunek bieżący.

Produkty powiązane:

Zobacz również: