Podmioty ekonomii społecznej (PES) chcą się rozwijać, zwiększać zatrudnienie oraz organizować szkolenia dla pracowników, ale potrzebują finansowania swojej działalności. Aż 70 proc. badanych podmiotów korzystających z oferty pożyczek dla PES widzi potrzebę wprowadzenia na rynek nowych produktów finansowych – wynika z badania przeprowadzonego przez Bank Gospodarstwa Krajowego.

- W Polsce działa około 100 tys. podmiotów ekonomii społecznej. Ich celem nie jest wyłącznie generowanie zysku, ale też wspieranie osób wykluczonych i potrzebujących, m.in. przez tworzenie dla nich miejsc pracy. PES to nie tylko stowarzyszenia i fundacje, ale także m.in. spółdzielnie socjalne, zakłady aktywności zawodowej oraz warsztaty terapii zajęciowej. Są to podmioty z misją społeczną, które funkcjonują między rynkiem komercyjnym a sektorem publicznym – tłumaczy Michał Kopeć, dyrektor Departamentu Programów Europejskich BGK.

PES stoją przed rozmaitymi wyzwaniami. Prócz braku dostępu do kapitału i niestabilnej sytuacji finansowej, respondenci wskazują także na problem skomplikowanych regulacji prawnych.

Finansowanie bieżącej działalności PES

Niemal połowa beneficjentów pożyczek dla PES (49 proc.) prowadzi działalność not-for-profit, czyli taką, w której zysk może wystąpić, ale jest przeznaczany na działalność statutową. Dlatego właśnie głównym źródłem finansowania działalności bieżącej badanych PES są przychody z prowadzonej działalności gospodarczej.

Ciekawe wydają się również odmienne struktury finansowania działalności bieżącej PES z różnych branż. Dla podmiotów ekonomii społecznej świadczących usługi gastronomiczne najczęstszym źródłem finansowania działalności bieżącej są przychody z działalności gospodarczej, natomiast dla PES działających w obszarze edukacji i wychowania – darowizny od podmiotów prywatnych i wsparcie dotacyjne.

Finansowanie inwestycji i perspektywy rozwojowe PES

Blisko co trzecia złotówka przeznaczona na inwestycję PES pochodziła z wypracowanego przychodu. Dotyczy to obu badanych grup. Nieco inaczej rozkłada się udział wykorzystania środków z dotacji. W grupie beneficjentów ok. 35 proc. kapitału na inwestycje pochodziło z tego źródła, a w grupie kontrolnej – 47 proc. Jednocześnie beneficjenci pożyczek dla PES zdecydowanie częściej niż podmioty w grupie kontrolnej sięgały po komercyjne finansowanie zwrotne.

Wbrew obawom części instytucji finansowych podmioty ekonomii społecznej, choć różnią się od standardowych przedsiębiorstw, mogą i potrafią realizować przedsięwzięcia rozwojowe również ze środków zwrotnych, na przykład pożyczek. Może pozwolić to na ich uniezależnienie się od dotacji oraz – w niektórych przypadkach – na większą stabilność działań. Pamiętajmy, że jednocześnie w zdecydowanej większości PES przekazują wypracowany dochód na cele statutowe, związane z misją społeczną. Nie będzie przesadą jeśli powiemy, że działalność PES i prowadzone przez nie inwestycje to korzyść dla całego społeczeństwa.
Michał Kopeć, dyrektor Departamentu Programów Europejskich BGK 

Dostęp do finansowania dłużnego ma duży wpływ na decyzje PES o prowadzeniu inwestycji. Aż 84 proc. PES z grupy beneficjentów inwestowało w ostatnich trzech latach, a niemal połowa (48 proc) dokonała więcej niż jednej inwestycji. Podmioty ekonomii społecznej z próby kontrolnej inwestowały rzadziej.

Beneficjenci pożyczek dla PES realizują także większe inwestycje niż podmioty z próby kontrolnej. Inwestycje o łącznej wartości przekraczającej 100 tys. zł deklaruje 73 proc. beneficjentów i 47 proc. PES z grupy kontrolnej. Wśród inwestycji podejmowanych przez PES najczęściej można wymienić remonty i roboty budowlane oraz naprawy maszyn, urządzeń technicznych. Z badania wynika, że PES stosunkowo rzadko inwestują w digitalizację.

Dlaczego BGK bada PES?

Głównym celem badania było poznanie potrzeb finansowych PES, co umożliwi dopasowanie oferty finansowania do ich potrzeb i specyfiki.

– Badanie prowadziliśmy na grupie beneficjentów pożyczek dla podmiotów ekonomii społecznej. W grupie kontrolnej znalazły się PES niekorzystające w ostatnich latach z takiego finansowania, ale posiadające cechy zbliżone do beneficjentów pożyczek dla PES. W ten sposób chcieliśmy pokazać w możliwie najdokładniejszy sposób sytuację PES. Z uwagi na zróżnicowanie PES, badanie tego segmentu podmiotów stanowi wyzwanie – mówi Anna Podsiad, analityczka BGK.

Oferta finansowania dla PES

Bank Gospodarstwa Krajowego od ponad 10 lat jest operatorem programów dla  PES. To działalność zlecona bankowi przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej oraz Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Wsparcia udzielają partnerzy finansujący, czyli instytucje wyspecjalizowane w dystrybucji pożyczek. W ten sposób do PES trafiło dotychczas finansowanie w formie 2 tys. preferencyjnych pożyczek na kwotę blisko 220 mln zł. Z badania wynika, że 65% podmiotów, do których trafiły te środki, odczuło poprawę sytuacji finansowej.

Zapraszamy do zapoznania się z treścią raportu „Podmioty ekonomii społecznej na rynku finansowym: potrzeby, wyzwania i plany” autorstwa Departamentu Badań i Analiz BGK. 

Źródło: BGK

Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) za pośrednictwem podmiotów wspierających regionalny rozwój przedsiębiorczości, udzielił już 1000 pożyczek na blisko 111 mln zł, dzięki którym powstały nowe miejsca pracy. Pożyczki są finansowane z Programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (FERS), który wspiera kapitał ludzki, wiedzę i umiejętności, co przekłada się na rozwój gospodarczy całego kraju.

Przeważającą większość firm w Polsce (99,8 proc.), stanowią małe i średnie przedsiębiorstwa (MSP), wśród których z kolei dominują mikroprzedsiębiorstwa (97,2 proc.). Sektor MSP odpowiada za 45,3 proc. polskiego PKB. MFiPR i  BGK aktywnie angażują się w rozwój przedsiębiorczości i poprawę dostępu do źródeł finansowania działalności gospodarczej. Jednym z instrumentów wsparcia są  pożyczki na samozatrudnienie, dzięki którym można otworzyć własny biznes. Pożyczki tego typu są obecne w ofercie BGK już od dziesięciu lat, ale w tym roku, w marcu, zostały dodatkowo zasilone środkami z Funduszy Europejskich dla Rozwoju Społecznego (FERS) zarządzanych przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej.

Osiągnięcie tysiąca udzielonych pożyczek na samozatrudnienie to wyjątkowy moment. Przypomina nam jak ważny jest rozwój społeczny dla Polek i Polaków. Bez wsparcia finansowego z Europejskiego Funduszu Społecznego Plus skala środków na ten cel nie byłaby tak duża. Za każdą pożyczką kryje się historia osoby, która uwierzyła w swoje możliwości i postanowiła zaryzykować, budując własną firmę i nowe miejsce pracy. Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego nie tylko zmieniają gospodarkę, ale przede wszystkim zmieniają ludzi – ich codzienność, ambicje i perspektywy na przyszłość.
Monika Sikora, wiceminister funduszy i polityki regionalnej

Pożyczka na samozatrudnienie skierowana jest zarówno do osób bezrobotnych jak i tych osób które poszukują nowej pracy, już pracują, oraz studentów ostatniego roku studiów. Szczególnie zachęcamy osoby które poszukują wsparcia w powrocie  na rynek pracy np. rodziców małych dzieci czy opiekunów osoby z niepełnosprawnością.

Misją banku jest wspieranie zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego Polski. Dzięki takim programom jak Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego mamy kolejne narzędzia do realizacji naszej misji. Pożyczka na samozatrudnienie daje nie tylko możliwości rozwoju, ale także realizacji swoich celów i planów życiowych. Cieszymy się, że bank jest zaangażowany w ten proces poprzez oferowanie pożyczek, które mają nie tylko atrakcyjne oprocentowanie, ale mogą być również częściowo umorzone. 
prof. dr hab. Marta Postuła, pierwsza wiceprezes BGK 

Tysiąc pożyczek z puli środków europejskich jest okazją do podsumowań tego instrumentu. Pożyczki na samozatrudnienie są najbardziej popularne wśród osób w wieku 31-40 (42 proc.) oraz 19-30 lat (39 proc.). Najliczniej reprezentowaną branżą pośród nowych mikrobiznesów, które otrzymały wsparcie, jest branża fryzjerska i kosmetyczna. Wśród pożyczkobiorców udział osób z wykształceniem wyższym i średnim lub ponadgimnazjalnym jest porównywalny, z niewielką przewagą tych pierwszych – 52 proc. Najwięcej pożyczkobiorców pochodzi z województw pomorskiego i wielkopolskiego.

Od lat w tę formę wsparcia jest zaangażowane Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej.

Pożyczka na samozatrudnienie – informacje

Z pożyczki można sfinansować niezbędne wydatki do założenia własnej firmy, a część pożyczonego kapitału może zostać całkowicie umorzona nawet do 50 proc.  Dodatkową korzyścią dla pożyczkobiorcy są darmowe usługi doradcze i szkoleniowe – już na etapie wnioskowania.

Wartość całego projektu, z którego finansowane są pożyczki to 674 mln zł, co oznacza że kolejne wsparcie czeka na chętnych do otworzenia własnej działalności gospodarczej.

Parametry pożyczki:

• Wysokość wsparcia: maksymalnie 20-krotność przeciętnego wynagrodzenia, aktualnie ponad 150 tys. zł,
• Stałe oprocentowanie - 0,25 lub 0,1 proc. stopy redyskonta weksli przyjmowanych przez Narodowy Bank Polski,
• Okres spłaty: do 7 lat,
• Karencja w spłacie: do 1 roku od daty wypłaty środków,
• Możliwość umorzenia części kapitału, do 6-krotności przeciętnego wynagrodzenia, ale nie więcej niż 50 proc. wartości pożyczki,
• Brak wymaganego wkładu własnego,
• Brak prowizji i opłat za udzielenie i obsługę pożyczki.

Źródło: BGK