Choć w ostatnich miesiącach spadła inflacja, obecnie obawia się jej aż 39,4% liderów biznesu. To najczęściej wskazywany lęk z listy 29 wymienionych w raporcie autorstwa UCE RESEARCH i platformy ePsycholodzy.pl. Inflacji boją się głównie osoby z miast liczących 20-49 tys. mieszkańców. Dotyczy to zwłaszcza właścicieli firm zatrudniających ponad 250 pracowników w branży consultingu i doradztwa strategicznego. Ponadto wśród najczęściej wskazywanych zagrożeń widać nieuczciwych klientów – 36%, destabilizację państwa – 21,4%, inwigilację władzy – 18,2%, a także konflikt Polski z krajami spoza UE – 14,5%. Z kolei najmniej obaw budzi sztuczna inteligencja – 2,4%. Rzadko pojawia się też lęk przed byciem ofiarą przestępstwa cybernetycznego – 2,8%. Pod koniec rankingu znajduje się również spowolnienie gospodarcze i nowa pandemia lub epidemia – po 3,2%.
Raport UCE RESEARCH i platformy ePsycholodzy.pl pt. „Bieżące lęki i obawy przedsiębiorców 2025” przedstawia autorską listę 29 potencjalnych lęków i obaw panujących wśród liderów biznesu. Respondenci mieli wskazać kwestie, których obecnie najbardziej się obawiają, prowadząc firmę lub zarządzając nią. Mogli zaznaczyć maksymalnie 5 pozycji. Tylko 2,2% ankietowanych niczego się nie boi (rok temu było to 3,4%). 0,2% uczestników sondażu obawia się czegoś, co nie zostało ujęte na liście. Natomiast 4,2% badanych nie potrafi się określić w tym zakresie.
– Te wyniki realistycznie odzwierciedlają nastroje biznesowe w Polsce. Niepokój mógłby budzić brak obaw na większą skalę, ponieważ oznaczałby bezrefleksyjność przedsiębiorców. Powinni oni mieć wiedzę na temat globalnych napięć politycznych, konsekwencji transformacji energetycznej, nieprzewidywalności polityki fiskalnej i monetarnej oraz rosnącej konkurencji międzynarodowej. W takiej sytuacji zarządzający koncentrują się nie tyle na eliminowaniu ryzyk, ile na budowaniu odporności – poprzez dywersyfikację, innowacje i elastyczne modele biznesowe – mówi Michał Pajdak, wykładowca akademicki i jeden ze współautorów raportu z platformy ePsycholodzy.pl.
Z badania wynika również, że najwięcej respondentów, tj. 39,4%, obawia się inflacji (w tym utraty wartości pieniądza). Rok temu było to dokładnie 31,3%. – Nawet jeśli ostatnie miesiące przyniosły spadek inflacji, to przedsiębiorcy wiedzą, że warunki makroekonomiczne mogą się odwrócić i znacząco wpłynąć na budżety firm. Dwucyfrowy wzrost cen odcisnął piętno na przedsiębiorcach, którzy odczuli presję kosztową, spadek realnej wartości pieniądza oraz trudności w planowaniu inwestycji i kontraktów. Blisko 40% osób prowadzących biznesy nie czuje się bezpiecznie, a przez to może unikać odważniejszych decyzji inwestycyjnych – komentuje psycholog Michał Murgrabia, drugi ze współautorów raportu z platformy ePsycholodzy.pl.
Według autorów badania, przedsiębiorcy wiedzą, iż inflacja jest podatna na zjawiska zewnętrzne i dlatego traktują ją jako jedno z kluczowych ryzyk. – W najbliższym okresie scenariusz powrotu do dwucyfrowej inflacji nie wydaje się zbyt realny, ale ryzyko podwyższonej inflacji – wyższej niż cel NBP – już tak. Oznacza to zatem, że firmy będą nadal ostrożne i zachowawcze w planowaniu wydatków, w tym inwestycji – dodaje Michał Pajdak.
O inflacji mówią przede wszystkim osoby prowadzące działania w mieście liczącym od 20 tys. do 49 tys. mieszkańców (wśród nich – 48,1%), z wykształceniem wyższym (41,8%). Przeważnie są to właściciele firm (46,2%). Zatrudniają ponad 250 osób (49,5%) w branży consultingu i doradztwa strategicznego (52,9%).
– Najsilniejsze obawy przed inflacją pojawiają się w grupach, które są najbardziej wrażliwe na wahania kosztów i utratę wartości pieniądza. Przedsiębiorcy ze średniej wielkości miast często prowadzą firmy mocno osadzone w lokalnym rynku, gdzie marże są ograniczone, a podwyżki cen trudniej przerzucić na klienta końcowego. Właściciele firm i osoby z wykształceniem wyższym to z kolei grupy bardziej świadome ryzyk makroekonomicznych i realnych konsekwencji inflacji dla inwestycji, kapitału obrotowego czy kosztów finansowania – wyjaśnia Michał Pajdak.
W dużych firmach i w ww. branży presja kosztowa obejmuje wynagrodzenia, energię, łańcuchy dostaw i finansowanie inwestycji. – Skala działalności sprawia, że każdy punkt procentowy inflacji przekłada się na milionowe różnice w kosztach. Z kolei doradcy strategiczni z racji charakteru pracy patrzą szerzej na ryzyka gospodarcze, analizują trendy makro i mają wysoką świadomość wpływu inflacji na decyzje biznesowe klientów. Z tego wynika ich szczególna wrażliwość – dodaje Michał Pajdak, ekspert z platformy ePsycholodzy.pl.
Wśród najczęściej wskazywanych zagrożeń widać też nieuczciwych klientów – 36%, a także destabilizację państwa (protesty, strajki, zamieszki) – 21,4%. – Przedsiębiorcy czują zagrożenie płynące zarówno z poziomu mikroekonomicznego, jak i makroekonomicznego. Nieuczciwi klienci mogą osłabić płynność finansową i generować koszty, np. windykacji. W skrajnych przypadkach, zwłaszcza w sektorze MŚP, mogą doprowadzić nawet do utraty płynności, ograniczenia inwestycji czy zamknięcia firmy. Z kolei destabilizacja państwa może zahamować działalność operacyjną. Dynamiczna sytuacja polityczna, protesty czy strajki mogą przerwać łańcuch dostaw, ograniczyć dostęp do urzędów i zablokować infrastrukturę. To skutki o charakterze przede wszystkim ekonomicznym – wylicza Michał Murgrabia.
W TOP5 obaw i lęków znalazły się też takie kwestie, jak inwigilacja władzy (np. szpiegowanie działań firmy) – 18,2%, jak również konflikt Polski z krajami spoza UE – 14,5%. Zdaniem Michała Pajdaka, obie te kwestie mają wymiar ekonomiczny, choć ich źródło tkwi w czynnikach stricte politycznych. Inwigilacja oznacza większe koszty regulacyjne i ryzyko reputacyjne, a konflikt międzynarodowy – straty handlowe i wzrost kosztów operacyjnych. W obu przypadkach skutkiem jest ograniczona przewidywalność finansowa i większa ostrożność w decyzjach rozwojowych firm.
– Przedsiębiorcy postrzegają ryzyko nadmiernej kontroli czy ingerencji ze strony państwa jako czynnik ograniczający swobodę prowadzenia biznesu. Generuje to koszty pośrednie, tj. konieczność zabezpieczenia danych, ostrożniejsze decyzje inwestycyjne czy ryzyko utraty zaufania partnerów i klientów. Z kolei obawy dotyczące konfliktu Polski z krajami spoza UE świadczą o dużej wrażliwości biznesu na otoczenie geopolityczne. Firmy zdają sobie sprawę, że eskalacja konfliktów prowadzi do zakłóceń w handlu zagranicznym, wzrostu kosztów transportu i ubezpieczeń, a także potencjalnych sankcji gospodarczych – podkreśla Michał Pajdak.
Najmniej obaw budzą takie kwestie, jak sztuczna inteligencja – 2,4%, przestępstwa cybernetyczne (np. kradzież tożsamości lub haseł, a także oszustwa) – 2,8%. Pod koniec rankingu widać też spowolnienie gospodarcze – 3,2%, nową pandemię lub epidemię – 3,2%, a także wojnę ogólnoświatową, konflikt mocarstw – 3,8%.
– Niski odsetek wskazań dotyczących sztucznej inteligencji czy przestępczości cybernetycznej nie oznacza braku ryzyka, lecz raczej niższą świadomość lub odległość percepcyjną tych zagrożeń wobec bardziej „namacalnych” problemów, takich jak inflacja czy nieuczciwi klienci. Wielu przedsiębiorców nadal traktuje AI jako szansę rozwojową, a nie zagrożenie, a cyberbezpieczeństwo – mimo rosnącej skali ataków – nie zawsze postrzegane jest jako bezpośrednie ryzyko finansowe, szczególnie w mniejszych firmach. To sugeruje, że w obu obszarach istnieje luka edukacyjna i potrzeba większej świadomości biznesowej – zwraca uwagę Michał Pajdak.
Ponadto zdaniem autorów raportu, niskie wskazania dotyczące spowolnienia gospodarczego mogą być interpretowane dwojako. Po pierwsze, krótkoterminowe prognozy makroekonomiczne dla Polski są stosunkowo stabilne, co obniża poziom obaw. Po drugie, przedsiębiorcy obecnie bardziej obawiają się czynników bezpośrednio uderzających w ich finanse (koszty, płynność, stabilność regulacyjną) niż ogólnego tła koniunkturalnego.
– Podobnie niska liczba wskazań dotyczących nowej pandemii i wojny ogólnoświatowej świadczy o tym, że przedsiębiorcy nie zakładają w krótkim horyzoncie czasowym powtórzenia szoków o takiej skali. Traktują je jako zdarzenia możliwe, lecz mało prawdopodobne, w przeciwieństwie do codziennych problemów biznesowych, które bezpośrednio dotykają firmę tu i teraz – podsumowuje Michał Pajdak z platformy ePsycholodzy.pl.
***
Opis metody analitycznej/badawczej
Badanie zostało przeprowadzone w ramach projektu pt. „Bieżące lęki i obawy przedsiębiorców 2025” końcem sierpnia br. metodą CAWI (Computer Assisted Web Interview) przez UCE RESEARCH i platformę ePsycholodzy.pl na ogólnopolskiej próbie ponad pół tysiąca liderów biznesu, w tym m.in. właścicieli firm, kadry zarządzającej wyższego szczebla (prezesi, członkowie zarządu, top managementu).
Źródło: UCE RESEARCH
